Οικολογικοί Διάδρομοι για την Προστασία του Κόκκινου Ελαφιού στην Πάρνηθα
Η Πάρνηθα αποτελεί το βασικότερο καταφύγιο για το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus) στην Αττική, και έναν από τους ελάχιστους εναπομείναντες πληθυσμούς του είδους στην Ελλάδα. Οι συνεχείς πιέσεις από τις πυρκαγιές, την οικιστική επέκταση και τις μεγάλες οδικές υποδομές έχουν απομονώσει τον πληθυσμό των ελαφιών, περιορίζοντας σημαντικά τη φυσική τους μετακίνηση. Τα τελευταία χρόνια, η εμφάνιση του λύκου — αν και φυσικό στοιχείο του οικοσυστήματος — έχει προσθέσει ένα ακόμη στρες στον ήδη ευάλωτο πληθυσμό.
Το Πρόγραμμα Αναγνώρισης και Χαρτογράφησης
Η WWF Ελλάς, με τη συνεργασία διάφορων οργανισμών, υλοποιεί ένα πρόγραμμα για την ταυτοποίηση και αποτύπωση οικολογικών διαδρόμων στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η Πάρνηθα, ως εθνικός δρυμός, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διασύνδεσης με τα όρη Κιθαιρώνα, Πάστρα, Πατέρα, Ελικώνα και άλλα γειτονικά βουνά.
Μέσα από σύγχρονα εργαλεία (δορυφορική παρακολούθηση, GIS και το λογισμικό Linkage Mapper), χαρτογραφούνται τα περάσματα της άγριας ζωής, τα εμπόδια (όπως φράχτες, δρόμοι και οικισμοί) και οι πιθανές διαδρομές σύνδεσης. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ένας αναλυτικός χάρτης και μία πρόταση θεσμικής κατοχύρωσης και προστασίας αυτών των διαδρόμων.
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η πολιτεία έχει ήδη εκκινήσει σχετική μελέτη, σύμφωνα με στοιχεία από τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ (ΨΓΩΤΟΞ3Μ-Α2Φ), γεγονός που αποτελεί ενθαρρυντικό πρώτο βήμα.
Προτεινόμενες Διαδρομές Σύνδεσης
- Πάρνηθα → Κιθαιρώνας (δυτικά)
• Βασικός διάδρομος για σύνδεση με πληθυσμούς στη Βοιωτία.
• Εμπόδια: αποσπασματικά δάση, οικιστική επέκταση.
• Δυσκολία: 7–9/10 - Πάρνηθα → Πεντέλη (βορειοανατολικά)
• Παρέχει διέξοδο προς την Πεντέλη και πιθανή σύνδεση με ανατολικά οικοσυστήματα.
• Εμπόδια: έντονη αστικοποίηση, πυκνό οδικό δίκτυο, αυξημένη κυκλοφορία.
• Προτείνονται «πράσινες γέφυρες» και ειδικά περάσματα.
• Δυσκολία: 8–10/10 - Πάρνηθα → Πατέρας (βορειοδυτικά)
• Διασφαλίζει πρόσβαση σε λιγότερο υποβαθμισμένες περιοχές.
• Εμπόδια: κυρίως τοπικές δραστηριότητες και αγροτικοί δρόμοι.
• Δυσκολία: 6–8/10
Συμπληρωματικά Μέτρα
Πέρα από τη δημιουργία διαδρόμων, η εμπειρία και οι προτάσεις του WWF αναδεικνύουν την ανάγκη για:
Ενίσχυση της φύλαξης και περιορισμό της λαθροθηρίας.
• Καταστολή παράνομων πρακτικών, όπως η άσκοπη οδήγηση off-road και η μη ελεγχόμενη παροχή τροφής σε ζώα.
• Ίδρυση κέντρου περίθαλψης και γενετικής παρακολούθησης του πληθυσμού.
• Προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για κατοίκους και επισκέπτες της περιοχής.
Η επιβίωση του ελαφιού απαιτεί τη δημιουργία οικολογικών διαδρόμων που θα το συνδέουν με γειτονικά βουνά. Η θεσμική προστασία αυτών των διαδρόμων θα ωφελήσει όχι μόνο το ελάφι αλλά και ολόκληρη τη βιοποικιλότητα της περιοχής.
Ωστόσο, το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: έχουμε αρκετό χρόνο για να σώσουμε το ελάφι της Πάρνηθας; Οι πιέσεις από τις φωτιές, την επέκταση των πόλεων και την παρουσία του λύκου μεγαλώνουν. Η απάντηση εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα δράσουμε — τόσο η πολιτεία όσο και οι πολίτες.
Η Εθελοντική Δράση Πάρνηθας παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και παραμένει στη διάθεση των αρμόδιων φορέων. Το ελάφι δεν είναι απλώς ένα ζώο — είναι το έμβλημα του βουνού μας. Αν χαθεί, θα χαθεί μαζί του κι ένα πολύτιμο μέρος της φυσικής μας κληρονομιάς.
Διαβάστε την μελέτη του WWF:
https://wwfeu.awsassets.panda.org/downloads/oikologikoi_diadromoi_anagnorisi_xartografisi_politiki_protasi.pdf
Αναθέσεις έργων, για τις ανάγκες υλοποίησης του Έργου Θέμα: Αναθέσεις έργων, για τις ανάγκες υλοποίησης του Έργου «Οικολογικοί διάδρομοι – Από τη χαρτογράφηση στην εφαρμογή, στοχεύοντας στη βελτίωση της βιωσιμότητας του πληθυσμού του κόκκινου ελαφιού στην Αττική-Βοιωτία», με ακρωνύμιο «WWF-Πάρνηθα»:
